Teorya ni Dow ang tumatalakay sa pag-uugali ng mga presyo ng stock sa paglipas ng panahon. Nakabatay ito sa mga gawa ni Charles Dow, isang Amerikanong mamamahayag na unang editor ng pahayagang Wall Street Journal at isa sa mga nagtatag ng kilalang kumpanyang Dow Jones and Co.

Ang “Teorya ni Dow” ay binuo ni Charles Dow sa kanyang mga artikulo mula 1900-1902, ngunit hindi ito ganap na natapos dahil sa kanyang pagkamatay noong 1902. Kapansin-pansin na hindi kailanman tinawag ni Charles ang kanyang teorya sa terminong kilala natin ngayon. Pagkaraan ng kamatayan ni Charles Dow, ipinagpatuloy ang trabaho sa kanyang teorya nina William P. Hamilton, Robert Rhea at George Schaefer – sila ang nagbigay ng pangalang “Teorya ni Dow.”

Ang mismong Teorya ni Dow ang naging pundasyon ng lahat ng teknikal na pagsusuri ng charts at binubuo ito ng 6 na postulate para sa pagbuo ng galaw ng presyo. Ayon sa Teorya ni Dow:

1. May tatlong uri ng trend
2. Bawat pangunahing trend ay may tatlong yugto
3. Isinasaalang-alang ng merkado ang lahat ng balita at may “memorya”
4. Dapat magkaroon ng pagkakapareho at kumpirmasyon sa pagitan ng mga stock indices
5. Tinitiyak ng mga volume ng kalakalan ang mga trend
6. Mananatili ang mga trend hanggang magkaroon ng malinaw na hudyat ng pagtatapos

Ito ang anim na postulate ng Teorya ni Dow na tatalakayin natin sa artikulong ito.

Charles Dow – talambuhay

Si Charles Henry Dow ay kilala ng lahat bilang isang Amerikanong mamamahayag at isa sa mga nagtatag ng Dow Jones and Company – sila ang naglalathala ng tanyag na pang-araw-araw na pahayagang The Wall Street Journal. Para sa mga ngayon lang narinig ang pangalang ito, ito ay isang business newspaper na tumatalakay sa mahahalagang balita tungkol sa negosyo at pananalapi.

Si Charles Dow mismo ay ipinanganak noong Nobyembre 6, 1851, at namatay noong Disyembre 4, 1902. Ang unang trabaho ni Charles sa larangan ng pananalapi ay bilang reporter sa isang news bureau sa Wall Street. Dito rin nagtrabaho si Edward Jones, na kalauna’y kasama niyang nagtatag (noong 1882) ng Dow Jones and Company.

Sa simula, nakabatay ang kumpanya sa paggawa ng dalawang-pahinang mga booklet na naglalaman ng balita sa kalakalan at pananalapi, ngunit noong 1889 ay inilabas ang kauna-unahang isyu ng The Wall Street Journal.

Tungkol naman sa “Teorya ni Dow,” hindi ito basta lumitaw mula sa wala. Habang nagtatrabaho bilang mamamahayag, napadalas ang pakikipag-usap ni Dow sa mga industrial magnate at banker – unti-unting naunawaan ni Dow ang daigdig ng mga galaw sa pananalapi. Sa katunayan, habang ginagawa niya ang kanyang mga artikulo, nakakita siya ng ilang pattern at kung paano nakaaapekto ang mga pangyayari mula sa nakaraan sa pagpepresyo sa kasalukuyan.

Nang makaipon ng sapat na kaalaman at nagsimulang maglathala ng The Wall Street Journal, napansin ni Dow noong 1893 ang pangangailangan para sa isang tagapahiwatig ng aktibidad ng merkado. Mula ito sa simpleng dahilan – ang biglaang pagdami ng mga speculative transaction sa merkado na dulot ng iba’t ibang pagsasanib ng mga kumpanya. Ganito ipinanganak ang Dow Jones Industrial Average – isang instrumento na noong panahong iyon ay simpleng average na kalkulasyon ng mga presyo ng 12 kumpanya. Sa kasalukuyan, sumasaklaw na ito sa 30 pinakamalalaking kumpanya sa US.

Si Charles Dow ang isa sa mga unang nakaunawa na ang presyo ay may “memorya” – marami pa itong kinukubling impormasyon kaysa sa nakikita ng karaniwang spekulator noon. Sa kasamaang-palad, hindi natapos ni Dow ang kanyang trabaho, ngunit hindi naman nawala ang lahat ng kanyang pagsisikap – ipinagpatuloy ito ng ibang mga tao at binigyan ng pangalang “Teorya ni Dow.”

Isinasaalang-alang ng merkado ang lahat – ang postulate ng Teorya ni Dow tungkol sa “memorya” ng presyo

Natatandaan at isinasaalang-alang ng merkado ang lahat! Ayon sa Teorya ni Dow, ang lahat ng pangyayaring nagaganap sa mundo ay direktang nasasalamin at naitatago sa presyo ng isang asset – naroroon ang lahat ng kinakailangang impormasyon tungkol sa nakaraan, kasalukuyan at hinaharap.

Sa mas malinaw na paliwanag, ang presyo ng isang asset ay naglalaman ng impormasyon tungkol sa:

• Mga emosyon ng mga kalahok sa merkado, na sinusundan ng kani-kanilang aksyon
• Pag-unlad at pagsasanib ng iba’t ibang kumpanya
• Mga krisis sa ekonomiya
• Mga tagumpay sa siyensiya
• Paglabas ng mga bagong produkto sa merkado
• At iba pa

Pinahihintulutan tayong maunawaan ng kasaysayan ng pagkilos ng presyo kung paano nakaaapekto ang iba’t ibang balita sa presyo ng isang asset. Halimbawa, hindi na lihim na pagkatapos ng paglulunsad ng bagong iPhone, tumataas ang presyo ng Apple shares – taon-taon itong nauulit (sinusuri natin ang nakaraan), kaya may batayan tayong asahang muli itong mangyayari (tinitingnan natin ang hinaharap).

Nakalakip sa presyo ng asset ang kasaysayan ng bawat kumpanya, bawat produkto, at bawat balita. Maaari nating balikan ang chart anumang oras at matukoy ang mahahalagang sandali sa kasaysayang pinansyal, kaya mayroon tayong kasangkapan upang mahulaan ang magiging kilos ng merkado sa mga kahalintulad na sitwasyon.

Dahil dito, sinasabi na ang presyo ay “may memorya”! Ngayon, alam na ito ng halos lahat ng trader (bagama’t may iilan pa ring tumatanggi – parang patag daw ang mundo, at kung anu-ano pa...), ngunit sa panahon ni Charles Dow ay parang katangahan ito.

Sa kasalukuyan, napakarami na nating kasangkapan para sa pagsusuri sa merkado (mga indicator at estratehiya) – bawat isa’y tumutulong upang matukoy ang pinakamainam na pattern sa kilos ng presyo at ipahiwatig kung kailan pinakamabuting pumasok sa merkado. Ginagamit ito ng mga day trader at ng mga namumuhunan (investors) na kumuha ng mas matagalang posisyon.

Samantala, mas nais ni Dow na tingnan ang merkado bilang isang buo – pag-aralan ang mga kilos ng presyo ng malalaking kumpanya na may malaking impluwensya sa pagbuo ng presyo. Upang mapadali ang mga obserbasyong ito, nilikha ang Dow Jones Industrial Average.

Ayon sa Teorya ni Dow, kung ang Dow Jones Industrial Average ay may malinaw na trend, napakalaki ng epekto nito sa sentimyento ng mga namumuhunan. Gayundin, ayon sa Teorya ni Dow, may ilang pattern na natukoy kaugnay ng pagtatasa sa kundisyong pinansyal ng mga kumpanya, na lubhang kapaki-pakinabang kapag nangangalakal ng mga stock.

Tatlong trend ayon sa Teorya ni Dow

Ang pagsusuri sa napapanatiling paggalaw ng presyo (trend) ang susunod na hakbang sa Teorya ni Dow. Palaging gumagalaw ang merkado nang pakurba, na lumilikha ng mga galaw na sumasabay sa trend at maliliit na pag-atras laban dito. Lahat ng ito ay bumubuo ng isang kabuuang larawan at naglalarawan sa anumang trend gamit ang parehong katangian:

• Bagong high
• Pag-pullback (rollback)
• Bagong high muli

Tuloy-tuloy ito hanggang sa matapos ang trend. Sa chart, ganito ang hitsura:

Sa isang downtrend, kabaliktaran ang nangyayari:

• Ang bawat bagong minimum ay mas mababa kaysa sa nauna
• Ang bawat bagong maximum ay mas mababa rin kaysa sa nauna

Ayon sa Teorya ni Dow, may tatlong uri ng trend:

• Pangunahing trend
• Pangalawang trend
• Menor na trend

Nakabatay ang klasipikasyon ng trend sa tagal ng pag-iral nito: ang pangunahing trend ay tumatagal nang higit sa isang taon, ang pangalawang trend ay tumatagal mula 3 linggo hanggang 3 buwan, at ang menor na trend ay tumatagal nang hanggang tatlong linggo.

Pangunahing trend ayon sa Teorya ni Dow

Gaya ng inaasahan, ang pangunahing trend ang pinakapangunahin at pangmatagalang paggalaw ng presyo. Pinakamainam itong obserbahan sa charts na may timeframe mula 1 linggo hanggang 1 buwan (monthly).

Hindi mo kailangang maging henyo para matukoy ang pangunahing trend sa chart – nabubuo ito mula isang taon hanggang ilang taon, kaya sapat nang buksan ang chart ng asset sa monthly timeframe at gumuhit ng trend line:

Sa halimbawa, ang pangunahing trend ng EUR/USD ay pababa (downward), gaya ng ipinakikita ng mga high at low ng presyo. Magpapatuloy ang downward trend na ito hangga’t walang malinaw na senyales ng pagtatapos – sa sandaling magsimulang bumuo ang presyo ng mga bagong high at low na mas mataas kaysa sa mga nauna, iyon ang magpapahiwatig ng pagbabago.

Pangalawang trend ayon sa Teorya ni Dow

Ang pangalawang trend ay mas maliit na paggalaw ng presyo. Ang mga trend na ito ay maaaring sumabay sa pangunahing trend o maaaring magmukhang pagwawasto (rollback) ng presyo.

Ayon sa Teorya ni Dow, tumatagal ang pangalawang trend mula 3 linggo hanggang 3 buwan, at ang mga pullback laban sa pangunahing trend ay umaabot sa 30% hanggang 60% ng kabuuang paggalaw ng pangalawang trend. Sa madaling salita, kadalasan ay kumikilos ang pangalawang trend laban sa pangunahing trend.

Menor na trend ayon sa Teorya ni Dow

Ang menor na trend, ayon sa Teorya ni Dow, ay hindi dapat tumagal nang higit sa 3 linggo. Gaya ng pangalawang trend na nauugnay sa pangunahing trend, kadalasan ding kumikilos laban sa pangalawang trend ang menor na trend:

• Kung ang pangalawang trend ay pataas, kadalasan ay magpapababa sa presyo ang menor na trend
• Kung ang pangalawang trend ay pababa, mas nangingibabaw ang pagtaas ng presyo sa menor na trend

Kumpara sa pangunahing at pangalawang trend, ang menor na trend ang may pinakamataas na volatility.

Tatlong trend ng Teorya ni Dow sa pangangalakal ng Mga Pagpipilian sa Binary

Sa mga halimbawa sa itaas, gumamit tayo ng mas mahahabang timeframe – mula monthly (kada kandila ay kumakatawan sa 1 buwan) hanggang 4 na oras. Siyempre, hindi ito angkop kung gusto nating tumaya sa pang-araw-araw na pangangalakal para sa Mga Pagpipilian sa Binary.

Hindi naman masama kung nais mong magbukas ng isang trade kada linggo, subalit bakit kumita nang kaunti lang sa Mga Pagpipilian sa Binary sa napakahabang panahon kung maaari din namang i-invest ito sa mas kapaki-pakinabang na pangmatagalang kalakalan gaya ng Forex?!

Nagbibigay ng pinakamalaking kita ang Mga Pagpipilian sa Binary sa intraday trading, kaya mas angkop gumamit ng mas maliliit na timeframe upang matukoy ang trend ayon sa Teorya ni Dow.

Upang maunawaan ang kasalukuyang lagay ng merkado at magamit ito nang mahusay, inirerekomenda kong tingnan ang tatlong chart:

• Tukuyin ang pangunahing trend sa monthly timeframe (1 Month)
• Tingnan ang pangalawang trend sa “1 day” chart
• Suriin ang menor na trend sa “1 hour” timeframe

Kung interesado ka naman sa intra-hour trading, maaari mong ayusin ang pagsuri sa Teorya ni Dow nang ganito:

• Hanapin ang pangunahing trend sa “1 day” timeframe
• Hanapin ang pangalawang trend sa “1 hour” chart
• Tukuyin ang menor na trend sa timeframe na 15 minuto o 5 minuto (M15–M5)

Magbibigay-daan ito upang maunawaan ang kasalukuyang estado ng merkado at mahanap ang tatlong mahahalagang trend, ayon sa Teorya ni Dow!

Tatlong yugto ng market trend ayon sa Teorya ni Dow

Ayon sa Teorya ni Dow, may tatlong yugto ang market trend:

• Accumulation phase
• Participation phase
• Implementation phase

Madali lamang matukoy ang bawat yugto sa chart ng presyo.

Ang mismong paraan ng pagtukoy sa mga yugto ng merkado ay orihinal na ginawa para sa mga stock ng kumpanya – karaniwan, kung umuunlad ang isang kumpanya, tumataas ang presyo ng kanilang stocks. Hindi ito laging ganito sa mga currency pairs.

Yugto ng Accumulation ayon sa Teorya ni Dow

Ang accumulation phase ang unang yugto ng trend ayon sa Teorya ni Dow. Dito, hindi pa nagsisimula ang upward trend ngunit nakuha na ng merkado ang lahat ng negatibong balita – sa chart, karaniwan itong makikita bilang isang sideways na kilos ng presyo (gumagalaw sa makitid na range na walang malalaking paggalaw).

Sa yugtong ito pumapasok ang mga malalaking mamumuhunan (investors). Isang halimbawa ito ng pangunahing tuntunin sa merkado – “Bumili nang mura, magbenta nang mas mataas!” Hindi mananatili magpakailanman ang accumulation phase – ang tuloy-tuloy na pasok ng pondo mula sa investors ay unti-unting magtutulak paakyat sa presyo ng asset, na magdudulot ng susunod na yugto – ang participation phase.

Matutukoy ang pagsisimula ng participation phase kapag nabasag ng merkado ang nakaraang maximum na presyo. Hangga’t hindi ito nangyayari, mananatili ang merkado sa accumulation phase (price consolidation). Kapag mas matagal ang phase na ito, mas malakas ang magiging pag-akyat paglabas nito.

Participation Phase ng Teorya ni Dow

Ang participation phase ang yugto ng trend ayon sa Teorya ni Dow kung saan, pagkatapos makakuha ng sapat na lakas ng pondo, nagsisimulang umakyat ang presyo. Ito ang pinakamahabang yugto sa lahat.

Sa participation phase, hindi lamang malalaking mamumuhunan ang pumapasok (sila ay pumasok na noong accumulation phase), kundi pati na rin mas maliliit na kumpanya at mga indibidwal – inaakit ng matatag na pag-akyat ang mas malawak na atensyon.

Napakasimple ng dahilan ng pagpasok sa merkado (lalo na kung sa simula pa lang ng pag-akyat) – ang mga malalaking mamumuhunan ang “lumikha” ng trend, at humihila naman ito ng pamumuhunan mula sa mas maliliit na organisasyon. Lahat ito ay bumubuo ng isang matibay na sistema kung saan iisa lamang ang direksyon ng pera – pataas. Karaniwan, napakatatag at malakas ng ganitong trend.

Pagsapit ng bandang huli ng participation phase, nahahati sa tatlong kategorya ang mga mamumuhunan:

• Malalaking mamumuhunan – sila ang madalas na unang umaalis sa merkado upang matiyak ang 100% na kita
• Mas maliliit na kumpanya at organisasyon – pagkatapos umalis ng malalaking mamumuhunan, sandali pa silang nananatili upang suportahan ang kasalukuyang trend, ngunit sa huli’y umaalis din dahil sa pangambang mawala ang kita
• Mga “nahuli na” – mga maliliit na namumuhunan na nahikayat lang nang huli na at pumasok nang malapit sa dulo ng trend

Unang umaalis ang malalaking mamumuhunan at ina-lock nila ang kanilang kita – kapag umaalis ang malaking bahagi ng pondo, bahagya ngunit biglaan ang pagbaba ng presyo. Sa pananaw ng chart, para lang itong normal na pag-pullback (correction).

Pagkatapos ng kaunting panahon, nanumbalik ang merkado at nagpatuloy ang pag-akyat ng presyo, tinatawid ang naunang high – hindi pa nagsisara ng posisyon ang mas maliliit na kalahok sa merkado, at dumarami rin ang mga nahihikayat ng balita at publicidad.

May kasabihan: “Kapag nasa diyaryo na ang napakalaking pagtaas ng presyo, malamang ay oras na upang magbenta!”

Simple lang ang lohika: hindi ito kailangang mabasa ng malalaking mamumuhunan dahil nakapasok na sila noon pa, gayundin ang mas maliit ngunit beteranong participants. Ngunit para sa karaniwang tao, napakaakit ng balita – isang “madaling” paraan para kumita.

Kadalasang lumalabas ang ganitong balita kapag malapit na sa pagtatapos ang trend – importante para sa diyaryo na maglabas ng aktwal na patunay ng malaking pag-akyat (tumalon nang 19291%, at iba pa), at totoo naman iyon. Ngunit hindi iniisip ng mga mambabasa na posibleng malapit nang matapos ang trend.

Sa isang punto, humihinto na ang pagpasok ng pera, kaya humihinto na rin ang pag-akyat ng presyo, at dito magsisimula ang mas matinding eksena.

Implementation Phase ayon sa Teorya ni Dow

Gaya ng inaasahan, ang implementation phase ay yugto ng trend na parang nagkukumahog ang lahat na makalabas sa merkado na animo’y lumulubog na barko. Madali itong maintindihan – natatakot ang karamihan na mawala ang kanilang kinita (o bagong ipinasok na pondo).

May mga taong swerte at nakakalabas sa tuktok, ang iba nama’y nagagawang makalabas na “bawi” lang ang puhunan, subalit ang mga huling pumasok dahil sa nabasang “balita” ay kadalasang walang kinikita (at madalas ay nawawalan pa). Dito pumapasok ang isa pang kasabihan: “Huwag kang tumalon sa tren na nasa kalagitnaan na ng takbo!”

Kapag mas malakas ang participation phase, mas malakas din ang pagbulusok ng implementation phase. Kadalasang may ilang pag-pullback ang downtrend dahil may mga optimistang naniniwala na hindi na ito mas bababa pa at magandang pumasok ulit. Ngunit patuloy ang paglabas ng negatibong balita, at bawat ganoong balita ay nagtutulak sa ilang mamumuhunan na umalis, lalong nagpababa sa presyo.

Patuloy na babagsak ang presyo hanggang sa magkaroon ng ganap na katatagan ang merkado – kung kailan hindi na bago ang negatibong balita at unti-unting nawawala ang epekto nito (halimbawa, “Ngayon, mas hindi na kasing-sama ang lagay ng Apple kaysa noong nakaraang buwan – bumagal na ang pagbagsak, atbp.”). Ito ang magbabalik ng mga namumuhunan na magsisimula ng bagong accumulation phase. Pabalik-balik lamang ang ganitong siklo.

Dapat magkumpirmahan ang mga market indices – ugnayan sa Teorya ni Dow

Ayon sa Teorya ni Dow, dapat may ugnayan (correlation) sa pagitan ng mga indeks – isang kalagayang ipinakikita na umaasa ang isang asset sa iba. Binubuo ni Dow ang dalawang instrumento ng malalaking kumpanyang Amerikano:

• Dow Jones Industrial Average
• Dow Jones Transportation Index

Nababatay ang mga indeks sa karaniwang presyo ng mga kumpanyang nakapaloob dito. Kapag magkatugma ang direksyon ng dalawang indeks, nagpapahiwatig ito na may kumpirmasyon ang pangkalahatang direksyon ng merkado. Kung magkasalungat sila, nagpapahiwatig ito ng hindi pagkakasundo sa merkado, at walang malinaw na naitatakdang trend.

Dapat kumpirmahin ng volume ang trend

Direktang nakadepende ang stock market sa dami ng pondo (volume) na ipinapasok dito. Ayon sa Teorya ni Dow, dapat makumpirma ng volume ang isang trend. Napakasimple:

• Kung paakyat ang trend, nararapat na tumaas din ang volume
• Kung kumikilos ang presyo laban sa trend, karaniwan namang bumababa ang volume

Kung nagpapatuloy ang trend subalit biglang bumabagsak ang volume, nangangahulugan itong malapit nang matapos ang naturang trend. Mayroon tayong tunay na volume sa stocks, ngunit hindi sa currency pairs (walang “real volumes”), kaya hindi magagamit ang bahaging ito ng Teorya ni Dow sa forex pairs.

Mananatili ang trend hanggang may aktuwal na kumpirmasyon ng pagtatapos nito

Pagdating sa pangangalakal, may simpleng tuntunin na alam ng lahat – huwag makipag-trade laban sa trend! Literal na ganun.

Habang umiiral ang trend, lahat ng trade ay nararapat na sumabay dito. Hangga’t walang aktuwal na kumpirmasyon ng pagwawakas ng trend, walang saysay na pumusta laban dito.

“Paano kung hindi na ito tumaas?” o “Sigurado akong magre-reverse na ito” – hindi iyon sapat na katwiran. Malamang, matatalo ka lang. Muli: hangga’t walang malinaw na senyales ng pagtatapos, huwag sumalungat sa trend.

Pagtatapos at pagbaligtad ng trend

Napakadaling mapansin sa chart ang pagtatapos at pagbaligtad ng mga paggalaw ng trend. Ang bawat trend ay kumikilos nang pakurba pataas o pababa (depende sa trend). Iba pang paraan ng paglalarawan dito ay ang sunud-sunod na pagbuo ng mas mataas o mas mababang highs/lows.

Kung pataas ang trend, tuloy-tuloy ang pagbuo ng mas matataas na high:

Kung pababa naman, tuloy-tuloy ang pagbuo ng mas mababang low:

Sa sandaling hindi na nakakapagbago (o nakakapag-update) ang susunod na high/low, dito nagtatapos ang trend:

Sa halimbawang ito, natapos ang downward trend nang hindi nito na-update ang kasunod na low – nabuo ito sa parehong antas ng nakaraang low. Iyan ang senyales na maaaring pumasok ang presyo sa isa sa dalawang sitwasyon:

• Magbabago ang trend at magiging upward
• Aandar ang presyo nang sideways

Kung pagbabago naman ng upward trend papuntang downward ang pag-uusapan, wala rin dapat na maging kalituhan. Nagtatapos ang trend kapag hindi na magawang gumawa ng mas mataas pang high, at ang kasunod na high ay nabuo nang kapantay o mas mababa pa kaysa sa naunang high:

Kung marunong kang magkilala ng mga lokal na maximum at minimum sa chart, hindi ka mahihirapang maunawaan kung anong estado ang kinabibilangan ng merkado.

Teknikal na pagsusuri at Teorya ni Dow

Itinatag ang teknikal na pagsusuri batay sa Teorya ni Dow mahigit 100 taon na ang nakalipas. Sa kasalukuyan, hindi maipagkakaila ng maraming trader ang kahalagahan ng pagtingin sa price chart ng isang asset. Mayroon tayong milyon-milyong indicator na nagpapadali at nagpapabilis sa pag-unawa sa galaw ng merkado, at ang mga ito ay naging batayan ng marami sa ating ginagamit na trading strategy.

Libu-libong trader ang natututo kung paano mag-trade nang nakatingin lamang sa malinis na chart: pinag-aaralan ang mga pattern, hinahanap ang mga support at resistance level, tinutukoy ang mga trend at zone ng konsolidasyon. Lahat ng ito ay ginagawa natin ngayon, ngunit nagsimula ang lahat sa gawain sa teknikal na pagsusuri at sa Teorya ni Dow.